بررسی واژ-نحوی ساختهای مصدری در زبان فارسی

ساختهای مصدری در زبان فارسی شامل حاصل مصدر، اسم مصدر و مصدر است. حاصل مصدر از الحاق وند به ستاک های غیر فعلی و اسم مصدر و مصدر از الحاق وند به ستاک های فعلی ساخته می شوند. حاصل مصدر ساختی است که از تنوع ساختاری زیادی برخوردار است و فرآیند ساخت آن دارای ویژگی های منحصربفردی است که نمی توان آنها را به دقت پیش بینی کرد. اسم مصدر نیز در زبان فارسی دارای بسامد و کاربرد زیادی است و حاصل یک نوع وند افزایی واژگانی است . این وند افزایی دارای ویژگیهای منحصربفرد است و پیش بینی آنکه کدام وند به کدام ستاک فعلی ملحق می شود و اسم مصدر می سازد ممکن نیست. از سوی دیگر مصدر که حاصل وند افزایی نحوی است، باری بر واژگان ندارد و به صورت زایا و شفاف از تمام ستاک های فعلی، چه ساده و چه مرکب ، ساخته می شود. پژوهش حاضر پس از مطالعه دیدگاه های تعدادی از زبانشناسان در مورد ساخت اسم فعل درانگلیسی، با قبول دیدگاه بیکر(1985) به تحلیل داده های فارسی براساس این دیدگاه پرداخته و پس از مقایسه اسم فعل انگلیسی و مصدر فارسی و نیز مقایسه مصدر و اسم مصدر فارسی پاسخ فرضیه های این پژوهش را ارائه می کند. تجزیه و تحلیل داده های فارسی نشان می دهد که اولا مصدر فارسی به اسم فعل انگلیسی نزدیک است و مشابهت های قابل توجهی بین این دو ساخت وجود دارد و ثانیا ساختهای مصدر و اسم مصدر در زبان فارسی دارای تمایزات نحوی و معنایی هستند که به نحوه اشتقاق و جایگاه تولید آنها مربوط می باشد. به علاوه دراین پژوهش نشان داده شد که مصدر برخی وابسته های اسمی را می پذیرد و نیز وابسته های فعلی بی تردید می توانند با مصدر به کار روند. اسم مصدر نیز همواره می تواند با وابسته های اسمی به کار رود و برخی از وابسته های فعلی نیز با آن همراه می شوند. در پایان نیز به پیامدهای نظری یافته های پژوهش اشاره شده است.